Toegankelijkheidsrichtlijn e-books en (web)apps

Om digitale producten en diensten toegankelijk voor mensen met een beperking, werd in 2019 de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn gepubliceerd en breed aangenomen. Momenteel wordt deze richtlijn omgezet in Nederlandse wetgeving en zal vanaf 28 juni 2025 voor onder andere e-books en (web)apps in werking treden. Hoe de richtlijn voor e-books en (web)apps eruit ziet lees je hieronder.

1.1: Diensten en organisaties

1.1.1: Welke producten vallen hier onder?

Deze richtlijnen gelden voor e-boeken (niet luisterboeken) en voor software (websites en apps) voor het lezen van digitale boeken. De software op e-readers valt onder een andere onderdeel.

1.1.2: Welke organisaties moeten iets met de richtlijn?

  1. Uitgevers en distributeurs van e-books;
  2. Verkopers en uitleners van e-books (zoals bibliotheken, webshops en boekenwinkels);
  3. Bedrijven die een dienst en/of software aanbieden voor het openen of lezen van e-books.

Er geldt een uitzondering voor ondernemingen met minder dan 10 medewerkers en die minder dan 2 miljoen euro omzet hebben.

1.2: Wat moet je aanpassen aan je diensten?

Je website en alle software voor het lezen van e-books moeten toegankelijk worden. Ook het e-book zelf moet te lezen/luisteren zijn door iemand met een beperking. Verder moet je uitleg geven over hoe toegankelijk jouw dienst is.

1.2.1: Wat is ‘toegankelijk’?

De European Accessibility Act (EEA) geeft geen strikte definitie van een toegankelijke dienst. Er staan wel veel indirecte verwijzingen naar de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Dat is de internationale standaard voor digitale toegankelijkheid. We kijken daarom naar de WCAG om te bepalen wat ‘toegankelijk’ betekent.

De WCAG richtlijnen zijn verdeeld over vier onderwerpen: waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust. In de EEA staat dat deze vier onderwerpen relevant zijn voor de wet.

Waarneembaar betekent dat iemand die een zintuig mist, toch de informatie kan krijgen. Bijvoorbeeld ondertiteling voor iemand die slechthorend is. Wanneer je je applicatie Bedienbaar maakt, kan iemand bijvoorbeeld via een spraakinterface of toetsenbord de knoppen bedienen. Begrijpelijk gaat bijvoorbeeld over consistente navigatie, duidelijke knoppen en behulpzame foutmeldingen. Tenslotte betekent Robuust dat je dienst goed samenwerkt met hulptechnologie. Voorleessoftware kan de lezer dan bijv. vertellen of een e-book wel of niet is toegevoegd aan favorieten.

1.2.2: Eisen aan software voor het lezen van e-books

Alle software voor het lezen van e-books moet toegankelijk zijn, dus waarneembaar, begrijpelijk, bedienbaar en robuust. Denk bij software aan een web reader, een app op een smartphone of tablet of een desktop programma.

1.2.3: Eisen voor dienstverleners

  1. Je website moet toegankelijk zijn.
  2. Je legt uit hoe je dienst werkt en hoe die samenwerkt met bijbehorende producten. Je geeft ook informatie over de toegankelijkheidskenmerken van je dienst/producten en met welke hulpapparaten het werkt.
    Dat moet op deze manier:

    1. De informatie wordt via minimaal twee manieren (zintuigen) aangeboden. Bijvoorbeeld via tekst en geluid.
    2. De informatie is (ook) beschikbaar in tekstformat (bijv. HTML), zodat die kan worden voorgelezen door hulpsoftware en dat lezers bijv. zelf het font kunnen aanpassen.
    3. De informatie is voor alle gebruikers waarneembaar. Bij een filmpje voeg je bijv. ondertiteling toe voor slechthorenden en een beschrijvende voice-over (audiodescriptie) voor slechtzienden.
    4. Je biedt een alternatief voor informatie die alleen te zien of te beluisteren is. Bijv. een beschrijvende tekst tonen bij afbeeldingen of grafieken.
    5. De informatie wordt op een begrijpelijke manier gepresenteerd. Dat betekent o.a. dat informatie in een logische volgorde en op een voorspelbare manier laat zien (zie ook WCAG 3.2.3 & 3.2.4).
    6. De informatie wordt gepresenteerd met voldoende contrast, een lettertype in geschikte grootte (zo groot als nodig is voor de gebruiksomstandigheden).
    7. De informatie heeft een aanpasbare letter-, regel- en alinea-afstand.
  3. Je ondersteunende diensten (zoals helpdesks en callcenters) moeten op een toegankelijke manier informatie geven over de toegankelijkheid van je dienst en met welke hulpapparaten je product of dienst werkt.
    1. Bied minimaal 2 contactopties aan. Bellen is geen optie voor iemand die doof is, en mailen kan lastig zijn voor iemand met een verstandelijke beperking.
  4. Je maakt een toegankelijkheidsverklaring en publiceert die openbaar en op een toegankelijke manier, bijvoorbeeld in de algemene voorwaarden.
    1. Beschrijf je dienst en hoe de dienst werkt.
    2. Beschrijf de manier waarop je aan de toegankelijkheidsrichtlijnen voldoet.
    3. Beschrijf hoe je er in je organisatie voor zorgt dat jouw dienst toegankelijk blijft.
  5. Je hebt procedures die garanderen dat de dienstverlening in overeenstemming met de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften blijft.
  6. Als je dienst niet toegankelijk is: neem direct maatregelen om dit te herstellen, én meld dit direct bij de bevoegde nationale autoriteiten.

1.2.4: Eisen voor e-books

  1. De inhoud van een e-book moet waarneembaar, begrijpelijk, bedienbaar en robuust zijn (zie WCAG), met inbegrip van:
    1. Het e-bookbestand moet goed functioneren met verschillende hulptechnologieën (zoals voorleessoftware of techniek voor het omzetten naar braille)
    2. Digitaal rechtenbeheer mag geen toegankelijkheidsfuncties blokkeren.
    3. Mensen met een beperking moeten toegang hebben tot de inhoud, de navigatie, de lay-out en de weergaveopties.
  2. Als een e-book audio bevat, moet je tegelijkertijd kunnen lezen en luisteren. Tekst en audio moeten dus gesynchroniseerd zijn.
  3. Het e-book bevat informatie over haar toegankelijkheidsfuncties in de metadata. Bijv. met welke technologieën het goed werkt.
  4. Voor stripboeken, kinderboeken en kunstboeken zijn mogelijk niet alle toegankelijkheidsvoorschriften van toepassing.

 

Bron: European Accessibility Act (EAA)

Veelgestelde vragen

Voor tweedehands producten gelden dezelfde regels als voor nieuwe producten. Tweedehands producten die voor 28 juni 2025 al op de Europese markt waren hoeven niet aan de toegankelijkheidseisen te voldoen.

Tweedehands producten die van buiten de EU komen en op 28 juni 2025 of later op de Europese markt worden gebracht moeten voldoen aan de toegankelijkheidseisen.

Ja, zowel het product zelf als de informatie over het product moeten toegankelijk zijn. Dat staat in bijlage I, afdeling I van de richtlijn.

Voor producten geldt dat ze aan de richtlijn moeten voldoen als ze op 28 juni 2025 of later op de Europese markt worden gebracht. Indien een product voorafgaand aan deze datum al op de markt was en vanaf 28 juni nog steeds te koop is, is het niet verplicht om het product aan te passen. We moedigen het wel aan, want uiteindelijk is het belangrijk dat alle producten toegankelijk zijn!

Voor diensten geldt iets anders. Alle diensten moeten vanaf 28 juni 2025 aan de richtlijn voldoen, ook als deze voorafgaand aan deze datum al werden aangeboden op de markt. Dit heeft ermee te maken dat bestaande online diensten beter aan te passen zijn dan een bestaand fysiek product. Hierbij geldt wel dat als er sprake is van een lopend contract (bijvoorbeeld een telefoonabonnement of een hypotheek), de eisen niet direct van toepassing zijn. Indien het contract niet wordt gewijzigd, kan het blijven doorlopen tot uiterlijk vijf jaar na 28 juni 2025.

Vanaf 28 juni 3030 moeten ook lopende contracten aan de toegankelijkheidseisen voldoen.

Ja. In artikel 3 onder 30 van de richtlijn worden e-handelsdiensten gedefinieerd als diensten die worden verleend op afstand, via websites en diensten op basis van mobiele apparaten, langs elektronische weg en op individueel verzoek van een consument met het oog op het sluiten van een consumentenovereenkomst.

Het boeken van een hotelkamer via een website kan worden gezien als een e-handelsdienst omdat deze is gericht op het sluiten van een consumentenovereenkomst, waarmee hotel en consument (gast) de overeenkomst aangaan waarbij consument tegen betaling gebruik zal maken van de hotelkamer.

De overheid werkt met MKB-Nederland en VNO-NCW samen om ondernemers goed te informeren over de toegankelijkheidseisen. In 2023 wordt bijvoorbeeld voorlichtingsmateriaal ontwikkeld waarin de eisen per product en dienst inzichtelijk worden gemaakt en worden er informatiesessies voor ondernemers georganiseerd.

Deze sessies zullen samen met de lessons learned worden verspreid via kanalen als brancheverenigingen en Ondernemersplein.

Europese toegankelijkheidswet voor ondernemers - MKB Toegankelijk

Vanaf 28 juni 2025 wordt toezicht gehouden op het naleven van de toegankelijkheidseisen. Omdat de producten en diensten verschillende sectoren raken, houden ook verschillende organisaties toezicht.

Voor alle producten, zoals gedefinieerd onder artikel 2 onder 1 van de richtlijn, is dat de Rijksinspectie voor Digitale Infrastructuur (voorheen Agentschap Telecom).

Voor diensten, zoals gedefinieerd onder artikel 2 onder 2 van de richtlijn, zijn er verschillende toezichthouders:

  • Voor elementen van personenvervoer per vliegtuig, bus, trein en over water is dat de Inspectie Leefomgeving en Transport;
  • Voor bankdiensten voor consumenten en e-handelsdiensten van financiële aard wordt de Autoriteit Financiële Markten aangewezen als toezichthouder;
  • Voor e-boeken en diensten die toegang geven tot audiovisuele mediadiensten wordt het Commissariaat voor de Media aangewezen als toezichthouder;
  • Voor telecommunicatiediensten en e-handelsdiensten is dat de Autoriteit Consument en Markt;
  • Tenslotte zal de Inspectie J&V toezicht houden op het noodnummer 112.

Op basis van het advies van de Raad van State zijn enkele wijzigingen gedaan aan de toelichting op het wetsvoorstel, en is het nader rapport opgesteld. Het wetsvoorstel wordt naar verwachting uiterlijk eind mei 2023 bij de Tweede Kamer ingediend.

Als je als onderneming na 28 juni 2025 niet aan de toegankelijkheidseisen houdt, kun je een boete opgelegd krijgen. Hoe hoog die boete is kan per dienst of product verschillen.

De toezichthouder baseert zich voor het bepalen van de hoogte van de boete op de wetgeving die van toepassing is op de dienst of het product.

Staat jouw vraag er niet bij?

Dan staat het projectteam van MKB Toegankelijk voor je klaar. Neem contact op en stel jouw vraag. Je hoort zo spoedig mogelijk van ons.

Neem contact met ons op