Ihab Laachir over de toegankelijkheid van streamingsdiensten: “Zonder audiodescriptie is een film lastig te volgen”

Beeld: © Ministerie van VWS/EMMA-Roderik Rotting

De richtlijn heeft als doel digitale diensten toegankelijker te maken. In Nederland houdt het CvdM vanaf 28 juni toezicht op twee soorten platforms: e-boekendiensten en toegang tot audiovisuele mediadiensten – denk aan Netflix, NPO Start of HBO max.

Focus op gebruikersgemak

Het gaat daarbij niet om de inhoud van de video’s zelf, omdat de toegankelijkheid daarvan al geregeld is in een andere wet. Het gaat hierbij om de manier waarop gebruikers toegang krijgen tot die content, vertelt Frank Joosten van het CvdM.

We kijken naar het gebruikersgemak van apps zoals NPO Start, of van streamingdiensten zoals Netflix. Ook partijen als KPN en Ziggo, die digitale tv-pakketten leveren, vallen hieronder.

Het CvdM let op zaken als: Kunnen alle gebruikers de content makkelijk vinden? Kun je simpel pauzeren en terugspoelen? Is er ondertiteling en audiodescriptie beschikbaar? Vooral dat laatste – waarbij een stem beschrijft wat er in beeld gebeurt – ontbreekt vaak nog.

Audiodescriptie maakt het verschil

Ihab Laachir (26) is slechtziend en gebruikt regelmatig verschillende online platforms. Het liefst maakt hij gebruik van audiodescriptie bij het kijken van een film op Netflix, een documentaire op NPO Start of een video in de NOS-app. Soms is dat beschikbaar, maar vaker niet. “Dat is jammer”, vertelt Ihab. “Het beïnvloedt mijn keuze als ik aan het zoeken ben naar een leuke film of serie. Zonder audiodescriptie mis je al snel belangrijke details.”

Het nieuws volgen is belangrijk voor Ihab. Hij studeert economics and business en political science aan de Universiteit van Amsterdam en is daarnaast politiek betrokken. De nieuwsapp van NOS is dan ook een belangrijk onderdeel van zijn dag. Ihab heeft screenreader software op zijn telefoon en laptop staan die de geschreven tekst van zijn laptop en telefoon hardop voorleest. Voor zo’n screenreader zijn een aantal dingen belangrijk. Het gebruik van koppen boven een alinea bijvoorbeeld.

De wereld door een screenreader

Want stel je voor dat je een dik kookboek openslaat, maar alle recepten staan achter elkaar, zonder hoofdstukken, zonder titels, zonder indeling. Dat is hoe een screenreader-gebruiker een website zonder duidelijke koppen ervaart. Zonder die ‘hoofdstukken’ — de koppen — is het moeilijk om snel te scannen en direct te vinden wat je zoekt. Voor mensen die kunnen zien, springen titels en tussenkopjes er meteen uit. Voor mensen die gebruik maken van een screenreader zijn die koppen net zo belangrijk: ze zijn de inhoudsopgave en het navigatiesysteem van de pagina.

Op dat vlak doet de NOS-app het goed, vertelt Ihab. Maar, bij video’s gaat het nog weleens mis. “De NOS maakt tegenwoordig vaak video’s bij het nieuws, zoals explainervideo’s. Dat is een mooie ontwikkeling, maar ze zijn nog niet even ver met het ontwikkelen van de toegankelijkheid op dit vlak. De videospeler werkt niet altijd goed met mijn screenreader en de video’s hebben lang niet altijd audiodescriptie beschikbaar.”

Niet afvinken, maar inbedden

Wat het CvdM vooral wil voorkomen, is dat er vanachter een bureau wordt bepaald of iets werkt. “We doen het voor de gebruiker – hun ervaring is leidend. Daarom werken we nauw samen met ervaringsdeskundigen en belangenorganisaties,” aldus Joosten.

Zijn advies aan bedrijven? Begin bij het begin: “Zorg dat toegankelijkheid vanaf het begin meegenomen wordt in je proces. Dan voorkom je dat het later een afvinkoefening wordt.” Nu de richtlijn nog niet ingegaan is, focust het CvdM zich vooral op voorlichting. “We beginnen met uitleg en dialoog. We zijn niet geïnteresseerd in het uitdelen van boetes. Veel interessanter is de vraag, waar ging het mis? En hoe kunnen we de processen in het bedrijf zo inrichten dat het in de toekomst bijna niet mis kán gaan?”

Wie houdt toezicht?

In het geval van de NOS-app houdt het Commissariaat toezicht op het gedeelte waarmee toegang wordt verkregen tot de video’s”, vertelt Frank.

De regels wat toegankelijkheid betreft zijn ietwat versnipperd en aanbieders zitten met veel uitdagingen, maar we zien ook dat dit onderwerp leeft binnen de sector. Dat belooft veel goeds voor de toekomst.

“We vinden het belangrijk dat iedereen de mogelijkheid heeft om informatie tot zich te nemen”, vertelt Frank. Daarom kijkt het CvdM naar waar zoveel mogelijk gebruikers het meeste baat bij hebben. Daarbij gaat het niet alleen om de regels, maar ook om de daadwerkelijke impact. “Soms schendt een bedrijf net een regel zonder veel gevolgen voor gebruikers. Soms is het andersom: formeel klopt alles, maar lopen mensen toch vast. In dat geval zoeken we het gesprek op met de aanbieder.”

Beeld: © Ministerie van VWS/EMMA-Roderik Rotting

Webinar MKB Toegankelijk: Al klaar voor 2025? Bereid je bedrijf voor op wettelijke toegankelijkheidseisen

Laat je in dit webinar van MKB Toegankelijk informeren over alle veranderingen, over welke kansen toegankelijkheid biedt en over hoe je de complexe richtlijnen kunt vertalen naar praktische tips. Ook krijg je handelingsperspectieven te horen zodat je eenvoudiger aan de wetgeving kunt gaan voldoen.

Lees hier over de toegankelijkheidsrichtlijn voor televisie- en streamingdiensten en bekijk het webinar.

Hoe ziet de toegankelijkheidsrichtlijn eruit?

Waar moeten de verschillende producten en diensten aan voldoen? Wat is jouw verantwoordelijkheid als leverancier, producent, retailer of inkoper? MKB Toegankelijk zocht het per product en dienst voor je uit.

Start de online Toegankelijkheidsscan en bekijk welke verschillende toegankelijkheidseisen van de richtlijn op jouw bedrijf van toepassing zijn.