Christiaan Waters: “Een website of app kan er prima uitzien, maar wel onleesbaar zijn voor de schermlezer”

Online supermarkt Picnic is één van de diensten die te maken krijgt met de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn. De richtlijn, die op 28 juni 2025 ingaat, moet producten en diensten in Nederland toegankelijker maken voor iedereen. Of je nu wel of geen beperking hebt. Christiaan Waters heeft een visuele beperking en is daardoor slechtziend. In dit artikel vertelt hij hoe Picnic zijn dagelijks leven makkelijker maakt.

Christiaan Waters staat bij de Picnic bus en neemt boodschappen aan van de bezorger

Beeld: © Ministerie van VWS/EMMA-Roderik Rotting

Al swipend beweegt Christiaan zich door de Picnic-app heen, terwijl een computerstem alles voorleest wat hij aanraakt. ‘Kruimige aardappelen, 5 kilo, 1 euro 14 per kilo’. Dan ‘bio penne volkoren, 500 gram, 1 euro 5’. Eén keer omhoog slepen en het product zit in zijn virtuele boodschappenmandje. Christiaan doet standaard boodschappen via online supermarkt Picnic. Voor kleine boodschappen gaat hij nog weleens naar de supermarkt vlakbij zijn huis, maar dat kan een hele opgave zijn.

Best een gedoe

“Als ik in de supermarkt aan iemand vraag om me de weg naar de pasta te wijzen, ga ik niet ook nog vragen om alle verschillende soorten pasta op te lezen.”

“Groente halen in een fysieke supermarkt gaat nog wel, want daarbij kan ik aan de vorm en structuur voelen wat ik in mijn handen heb”, vertelt Christiaan.

“Maar bij groente in een zak wordt het al moeilijker. En laat staan blikken of potjes kruiden. Bij sommige supermarkten kun je met je telefoon de streepjescode op een product scannen en die vertelt dan wat erin zit. Dat is op zich fijn, maar het duurt erg lang. Als ik bijvoorbeeld voor het zuivel schap sta en specifiek de biologische volle melk wil, moet ik alle pakken scannen tot ik de goede vind. Boodschappen doen is daarom voor mij best een gedoe.”

Online is dit een heel ander verhaal. Omdat hij makkelijk door de producten navigeert en alle ingrediënten worden opgelezen, kan hij beter afwegen en keuzes maken. “Als ik in de supermarkt aan iemand vraag om me de weg naar de pasta te wijzen, ga ik niet ook nog vragen om alle verschillende soorten pasta op te lezen”, vertelt hij. “Maar als ik online boodschappen doe, hoor ik meteen of het pasta is met extra vezels, of het biologisch is, verse pasta en nog veel meer. Dat maakt de drempel om specifieke producten uit te proberen ook minder hoog.”
Je ziet een hand van een persoon die een mobiele telefoon vast heeft. Op het scherm is de mobiele Picnic app te zien.

Beeld: © Ministerie van VWS/EMMA-Roderik Rotting

Leesbaar voor de schermlezer

Door online supermarkten kan Christiaan makkelijker zelfstandig boodschappen doen. Maar, dan moet de app wel goed te lezen zijn voor de schermlezer: het softwareprogramma dat de tekst van het (computer)scherm voorleest. “In sommige apps is de opbouw niet logisch, waardoor bijvoorbeeld eerst alle producten worden opgelezen en daarna alle prijzen”, zegt Christiaan. “Of zijn knoppen zoals ‘winkelmandje’ en ‘afrekenen’ niet gelabeld, zodat je ze wel kan zien, maar de schermlezer ze niet leest. Ook is het belangrijk om tussenkoppen in de tekst als kop aan te duiden en niet alleen dikgedrukt te maken. Anders herkent de schermlezer het niet als kop en blijft de structuur van de tekst onduidelijk.”

“Voor mensen met een beperking kan een toegankelijke app wel het verschil maken tussen wel of niet zelfstandig boodschappen doen.”

Bij Picnic is toegankelijkheid vanaf het begin een grote prioriteit geweest, vertelt Mark Janssen. Hij is verantwoordelijk voor de gebruikerservaring van de website en app van Picnic en houdt zich veel bezig met toegankelijkheid. “Een toegankelijke en logisch opgebouwde app is fijner voor iedereen”, vertelt hij. “Met en zonder beperking. Maar voor mensen met een beperking kan een toegankelijke app wel het verschil maken tussen wel of niet zelfstandig boodschappen doen.”

Onderdeel van het proces

Wat is de reden dat Picnic zo goed scoort op het gebied van toegankelijkheid? Volgens Mark is het belangrijk om toegankelijkheid vanaf het begin onderdeel te maken van het proces. “Als we een nieuwe functie verzinnen, denken we meteen: ‘hoe maken we dit toegankelijk?’ Als je eerst een functie bedenkt en het daarna nog moet omgooien om het toegankelijk te maken, gaat het voelen als een vervelende taak. Dat is zonde, omdat het juist veel energie geeft om te zien hoe jouw app het verschil maakt in iemands leven!”

Om bewustzijn te creëren, krijgen medewerkers bij Picnic workshops over toegankelijkheid. Niet alleen de collega’s die direct aan de app werken, maar ook het team dat teksten schrijft, de marketing doet en sociale media bijhoudt. “Onze sociale media berichten zijn dus ook toegankelijk; met bijvoorbeeld ondertiteling en genoeg kleurcontrast. Ook heeft bijna iedereen wel een schermlezer op diens telefoon om te testen, dus op kantoor word ik omringd door robotstemmen”, lacht Mark.

Europese Toegankelijkheidsrichtlijn

De komst van de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn ziet Mark dan ook als een bevestiging van wat ze bij Picnic belangrijk vinden. “De richtlijn is handig om je bewust te maken van uitdagingen”, vertelt hij. “Wij testen alles aan de hand van de richtlijn en kijken zo wat we nog kunnen verbeteren. Door de richtlijn over contrast kwamen wij er bijvoorbeeld achter dat bepaalde kleuren in de Picnic app niet goed zichtbaar zijn voor mensen die kleurenblind of slechtziend zijn. Daarom hebben we alles wat groen was vervangen door een andere tint. Het heeft ervoor gezorgd dat de app fijner is om naar te kijken voor iedereen.

De tip van Mark aan andere bedrijven is dan ook om de richtlijnen in je voordeel te gebruiken.

“Zet een stip op de horizon. Bij ons is dat: ‘de meest toegankelijke boodschappenapp zijn voor iedereen’. Zorg ervoor dat iedereen in je bedrijf de waarde ervan inziet en maak het onderdeel van je proces. Iets toegankelijk maken is vaak een kleine moeite, maar je moet je er wel bewust van zijn.”

Tip: testen, testen en nog eens testen

Voor Christiaan maakt deze instelling het verschil. “Dankzij Picnic kan ik zelfstandig boodschappen doen, beter producten uitzoeken en het kost veel minder inspanning dan boodschappen doen in een fysieke winkel”, vertelt hij. Zijn tip voor andere bedrijven? Testen, testen en nog eens testen. “Het liefst met een focusgroep, maar je kan ook laagdrempelig beginnen door zelf met een schermlezer door je website heen te gaan”, vertelt Christiaan. Hij heeft goede hoop dat met het ingaan van de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn steeds meer en meer bedrijven actief bezig gaan met toegankelijkheid. Christiaan: “Je website of app kan alleen maar beter worden van een logische opbouw.”

Foto van Christiaan die in de keuken zijn boodschappen uitpakt.

Beeld: © Ministerie van VWS/EMMA-Roderik Rotting

Autoriteit Consument & Markt

Om ervoor te zorgen dat de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn wordt nageleefd, zijn vijf toezichthouders aangesteld. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) richt zich onder andere op online supermarkten zoals Picnic en zorgt ervoor dat het online kopen van producten en diensten voor iedereen toegankelijk is.

De ACM maakt onderscheid tussen twee soorten diensten. De eerste zijn e-handelsdiensten, zoals websites en apps waar je online producten kunt kopen, bijvoorbeeld Bol.com of Thuisbezorgd. Bij deze diensten kijkt de ACM bijvoorbeeld of hulpmiddelen zoals schermlezers goed werken. Ook is het belangrijk dat je een website zonder muis goed kan bedienen. De tweede soort zijn elektronische communicatiediensten, zoals bellen via KPN of videobellen via Zoom. Voor deze diensten geldt dat er real-time tekst beschikbaar moet zijn, zodat mensen met een spraakbeperking ook kunnen communiceren.

Bron: Programma ‘Doe onbeperkt mee’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Naar overzicht ervaringen

Horecaketens Bram Ladage, Kwalitaria en KHN streven samen naar meer toegankelijkheid

Christiaan Waters: “Een website of app kan er prima uitzien, maar wel onleesbaar zijn voor de schermlezer”

Habon Abdulahi: “Toegankelijkheid is het verschil tussen afhankelijk en zelfstandig zijn”