Paul van Workum: “Ook apps horen voor iedereen toegankelijk te zijn”
Paul van Workum is als senior adviseur betrokken bij het programma DigiToegankelijk toezichts- en ondersteuningsprogramma (TOP) van ICTU. Ook is hij initiatiefnemer van Stichting Appt, een stichting die kennis deelt om de toegankelijkheid van apps te verbeteren. Paul vertelt over toegankelijke apps en hoe je als appontwikkelaar je app toegankelijker kunt maken.
15 toegankelijke overheidsapps
Paul: “DigiToegankelijk TOP werkt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en helpt overheidsorganisaties om digitale toegankelijkheid te versnellen. Op dit moment zijn 9000 websites en 700 apps in kaart gebracht, waarvan 500 websites (ongeveer 6%) toegankelijk zijn. Voor apps ligt dit aantal aanzienlijk lager, met maar 15 toegankelijke apps begin april 2024.”
“Het verbeteren van de toegankelijkheid van apps is veel complexer dan bij websites. Het is bijvoorbeeld lastiger om automatische tests uit te voeren. Je hebt namelijk geen toegang tot de broncode. Daarnaast kun je bij de ontwikkeling van apps meerdere programmeertalen gebruiken. Je bent vaak afhankelijk van deze programmeertalen. Dit brengt extra uitdagingen met zich mee wanneer iets niet realiseerbaar is in een bepaalde taal of wanneer passende codevoorbeelden en oplossingen gezocht moeten worden. Mede door DigiToegankelijk TOP is er veel kennis beschikbaar over hoe je apps toegankelijk ontwikkelt.”
Meldpunt ontoegankelijk
“Toch is het ontzettend belangrijk dat ook apps toegankelijk zijn”, gaat Paul verder. “Bij Stichting Appt beheren we het platform ontoegankelijk.nl, waar gebruikers melding kunnen maken van apps die ontoegankelijk zijn. In de afgelopen jaren hebben we 500 van zulke meldingen ontvangen. Het merendeel van deze meldingen is afkomstig van blinden of slechtzienden die gebruikmaken van schermlezers. Zij ervaren voornamelijk problemen doordat bedienbare elementen zoals knoppen in de app-code niet correct gelabeld zijn. Voor een effectieve interactie moet een schermlezer de juiste benaming van een element kunnen voorlezen, zoals ‘inloggen’ in plaats van slechts ‘knop’. Dit probleem is relatief eenvoudig op te lossen.”
“Het gebeurt ook dat schermlezers vastlopen of niet functioneren, waardoor knoppen of schakelaars worden overgeslagen. Dit maakt het bijvoorbeeld onmogelijk om een bestelling te plaatsen. Daarnaast kunnen problemen met contrast of het niet functioneren van lettervergroting voorkomen. Hoewel dergelijke problemen frustrerend zijn, vormen ze meestal geen onoverkomelijke hinder. Daarom worden ze minder vaak gemeld. Het plan is om platform ontoegankelijk.nl uiteindelijk over te dragen aan de overheid.”
Ontoegankelijke apps zonder website
Vooral apps die geen bijbehorende websites hebben, leiden vaak tot echte uitsluiting. Paul licht toe: “Er zijn veel apps die eigenlijk toegankelijker zouden moeten zijn, maar die wel al een toegankelijke website bieden als alternatief. Er zijn echter ook specifieke apps die exclusief gebruikt worden voor functies zoals het instellen van lampen of het regelen van de thermostaat, zonder websitealternatief. Wanneer dergelijke apps ontoegankelijk zijn, maakt dat het bijbehorende product direct onbruikbaar voor sommige mensen.”
1 op de 4 mensen gebruikt tekstvergroting voor het lezen van teksten.
Aanpassingen voor een digitaal toegankelijke app
Hoe pak je het aan, een digitaal toegankelijke app? Volgens Paul zijn er vier aanpassingen die je kunt doen om een groot verschil te maken.
1. Label alle knoppen duidelijk
Zorg dat alle bedienbare elementen een label hebben. Zorg er ook voor dat elementen zoals koppen en lijsten die in de visuele opmaak aanwezig zijn, ook in de code correct geïmplementeerd en gelabeld zijn. Je kunt dit zelf testen door een schermlezer te gebruiken.
2. Optimaliseer voor tekstvergroting en landschapsmodus
Eén op de vier mensen gebruikt tekstvergroting. Het lezen van deze grotere tekst werkt vaak beter in landschapsmodus. Zorg ervoor dat de tekst kan worden vergroot en dat gebruikers zonder problemen de tekst kunnen bereiken en volledig zien.
3. Zorg voor voldoende contrast
Controleer of de elementen in de app genoeg contrast hebben, zowel onderling als ten opzichte van de achtergrond. Dit is essentieel voor gebruikers met een visuele beperking die meer contrast nodig hebben om de inhoud goed te kunnen gebruiken. Eén op de vier mensen met een beperking heeft hier baat bij en in sommige situaties (zonlicht op je scherm) kan het ook handig zijn voor mensen zonder beperking.
4. Vereenvoudig het ontwerp
Zorg voor een heldere navigatie en behoud een overzichtelijke structuur om de gebruikservaring te verbeteren. Een eenvoudig ontwerp helpt alle gebruikers, vooral die met cognitieve beperkingen, om de app efficiënter te gebruiken.
Op digitoegankelijk.nl staat een kennisbank met artikelen om stap voor stap je app toegankelijk te maken. Voor ontwikkelaars heeft Stichting Appt kennisplatform appt.org en handboek toegankelijkheid beschikbaar waarin de stappen voor het verbeteren van de toegankelijkheid gedetailleerd worden beschreven.